Ազատ Դեմոկրատների առաջարկները ՀՀ Ընտրական օրենսգրքում և ՀՀ Քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու վերաբերյալ

Հայաստանում տեղի ունեցած թավշյա հեղափոխությունից հետո նոր կառավարության կարևորագույն և առաջնային քայլերից մեկը պետք է լինի արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումը, որը սակայն պետք է անցկացվի փոփոխված և բարելավված Ընտրական օրենսգրքով։

ՀՀ քաղաքացին իր կարևորագույն իրավունքի՝ ընտրության իրավունքի իրացման ճանապարհին չպետք է հանդիպի անօրինականությունների, չպիտի ենթարկվի վարչական և ֆինասական լծակների ճնշման։ ՀՀ քաղաքացու ազատ ընտրությունից է կախված ՀՀ-ի հետագա զարգացումը, ուստի աջակցելով նոր կառավարության նախաձեռնած ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի փոփոխությունների գործընթացին, հաշվի առնելով ընտրական մեխանիզմների հստակ գործունեության անհրաժեշտությունը, Ազատ Դեմոկրատներ կուսակցությունը ներկայացնում է առաջարկների փաթեթ, որոնք կնպաստեն ՀՀ-ում ընտրական գործընթացի ազատ, թափանցիկ և ՀՀ յուրաքանչյուր քաղաքացու և քաղաքական ուժի համար վստահելի դարձնելու գործին։

Ազատ Դեմոկրատներ կուսակցությունն առաջնային է համարում գործող ընտրակարգի փոփոխությունը՝ անցում պարզ համամասնական ընտրակարգի, քանզի 2017թ․ խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ ակնհայտ դարձավ, որ ռեյտինգային կոչված համակարգը, ի թիվս այլ խնդիրների, ոչ միայն խոչընդոտել է ընտրությունների ազատ և արդար անցկացումը, այլ նաև նպաստել է, որպեսզի քաղաքական մրցակցային պայքարը տեղափոխվի վարչական լծակների և ֆինանսական ռեսուրսների դաշտ՝ խաթարելով ընտրությունների արդյունքների քաղաքական պատկերը։

Ազատ Դեմոկրատներ Կուսակցությունն առաջարկում է․

ՀՀ Ընտրական օրեսգրքի 77-րդ հոդվածը ձևակերպել հետևյալ բովանդակությամբ. «Ազգային ժողովի ընտրություններն անցկացվում են համամասնական ընտրակարգով, Հանրապետության ողջ տարածքն ընդգրկող մեկ բազմամանդատ ընտրատարածքից` կուսակցությունների, կուսակցությունների դաշինքի ընդհանուր ցուցակով։
ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի 83-րդ հոդվածի 1-ին մասը ձևակերպել հետևյալ բովանդակությամբ. «Ընտրություններին մասնակցող յուրաքանչյուր կուսակցություն (կուսակցությունների դաշինք) առաջադրում է թեկնածուների համապետական ընտրական ցուցակ, որը կարող է բաղկացած լինել երկու մասից»:
ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի 83-րդ հոդվածի 8-րդ մասը ձևակերպել հետևյալ բովանդակությամբ. «Կուսակցության (կուսակցությունների դաշինքի) համապետական ընտրական ցուցակները հաստատվում եւ առաջադրվում են կուսակցության մշտական գործող ղեկավար մարմնի որոշմամբ (դաշինքի անդամ կուսակցությունների մշտական գործող ղեկավար մարմինների որոշումներով): Համապետական ընտրական ցուցակների բոլոր էջերը կնքում եւ ստորագրում է կուսակցության (դաշինքի անդամ կուսակցությունների) իրավասու անձը»:
Առաջարկում ենք վերացնել ԸՕ-ով սահմանված կոալիցիաներ կազմելու արգելապատնեշը։ Մասնավորապե՝ ԸՕ 97-րդ հոդվածը ձևակերպել հետեւյալ բովադակությամբ. «Սույն օրենսգրքի 95-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսված որոշումն ընդունվելուց հետո՝ վեց օրվա ընթացքում, ընտրական արգելապատնեշները հաղթահարած ցանկացած կուսակցություն, կուսակցությունների դաշինք կարող է քաղաքական կոալիցիա կազմել ընտրական արգելապատնեշները հաղթահարած այլ կուսակցությունների (կուսակցությունների դաշինքների) հետ, եթե նրանց օգտին տրված ձայների գումարը բավարար է մանդատների ընդհանուր թվի 54 տոկոսը ստանալու համար, եւ նրանք եկել են համաձայնության վարչապետի թեկնածուի վերաբերյալ»:
ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի 141 հոդվածի 2-րդ մասում «կուսակցության դեպքում՝ 6, իսկ կուսակցությունների դաշինքի դեպքում՝ 8 տոկոս» ձևակերպումը փոխարինել՝ «կուսակցության դեպքում՝ 5, իսկ կուսակցությունների դաշինքի դեպքում՝ 7 տոկոս» ձևակերպմամբ:
ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի 19-րդ հոդվածի 6-րդ մասում հստակեցնել բարեգործության և անհատույց կամ արտոնյալ պայմաններով ընտրողներին ծառայություններ մատուցելու կամ ապրանքներ խոստանալու/տալու մասին դրույթը։ Մասնավորապես, առաջարկում ենք թեկնածուներին, ընտրություններին մասնակցող կուսակցություններին արգելել անձամբ կամ նրանց անունից կամ որևէ այլ եղանակով ընտրողներին անհատույց կամ արտոնյալ պայմաններով տալ (խոստանալ) դրամ, սննդամթերք, արժեթղթեր, ապրանքներ կամ մատուցել (խոստանալ) ծառայություններ ոչ միայն նախընտրական քարոզչության ժամանակ, քվեարկության նախորդ և քվեարկության օրը, այլ ԿԸՀ կողմից ընտրությունների պաշտոնական օրվա հայտարարման պահից սկսած։ Ինչպես նաև ավելացնել հետևյալ ձևակերպումը՝ «ՀՀ ԸՕ 19.6 հոդվածում բնութագրվող արաքների առկայության դեպքում կուսակցությունների (կուսակցությունների դաշինքների) ընտրական ցուցակում ընդգրկված թեկնածուի գրանցումը ԿԸՀ-ի կողմից չեղյալ է համարվում, ինչպես նաև տվյալ թեկնածուն հետագայում զրկվում է ՀՀ ԸՕ սահմանված կարգով հերթական(արտահերթ) ընտրություններում առաջադրվելու իրավունքից»:

Հանել ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի անցումային և եզրափակիչ դրույթներում ընդգրկված 144-րդ հոդվածի 14-րդ մասը, որում սահմանված է կուսակցության, կուսակցությունների դաշինքի և դաշինքում ընդգրկված կուսակցություններից յուրաքանչյուրի համապետական ընտրական ցուցակում սեռերի համամասնությունը և կիրառել ՀՀ ԸՕ-ի 83-րդ հոդվածի 4-րդ մասը, որում սահմանվում է 70/30 տոկոս համամասնություն համապետական ընտրական ցուցակում ընդգրկված յուրաքանչյուր սեռի ներկայացուցիչների համար։

8․ Կրկնակի քվեարկությունը բացառելու համար անհրաժեշտ ենք համարում ներդնել ընտրողի մատը թանաքի միջոցով դրոշմելու մեխանիզմը։

9․ Համագործակցելով բոլոր պատկան մարմինների հետ հնարավորինս մաքրել ընտրական ցուցակները։

10․ Ընտրական հանձնաժողովների ձևավորման պատասխանատվությունը վերապահել պետությանը՝ հանձնաժողովի անդամները պետք է լինեն պետական ծառայողներ՝ ՀՀ Ոստիկանության աշխատակիցներ, ԱԻՆ և այլն: Այսպիսով, իշխանությունը հանձանժողովների մակարդակում ևս ստանձնում է ընտրական գործընթացների ազատ և արդար անցկացման, ինչպես նաև ապահովման քաղաքական պատասխանատվությունը:

11. Ստեղծել ընտրողների տվյալների գրանցման միասնական սերվեր, որն էլ ընտրական տեղամասերում տեղակայված տեխնիկական սարքերի գործունեության հետ զուգընթաց հնարավորություն կտա բացառել կրկնաքվեարկությունները:

Ընտրակաշառքի, վարչական ռեսուրսի օգտագործման, ինչպես նաև հնարավոր բարեգործությունը քվե ստանալու նպատակներին ծառայացնելու բացառման համար առաջարկում ենք նաև փոփոխություններ կատարել ՀՀ քրեական օրենսգրքում՝ նման հանցագործությունները դասելով ծանր հանցանքների շարքին և խստացնելով ընտրական պրոցեսը և ընտրությունների արդյունքները ստվերող ընտրակաշառքի դեպքերի համար նախատեսվող պատժի չափը:

Առաջարկում ենք․

1․ ՀՀ ՔՕ 154-րդ հոդվածում (քվեարկության գաղտինությունը խախտելը) սահմանված պատժի խստացում՝ մասնավորապես նվազագույն աշխատավարձի հինգհարյուրապատիկից յոթհարյուրապատիկի չափով տուգանքը վերացնել, և սահմանել ազատազրկում՝ նվազագույնը հինգ տարի ժամկետով:

2․ ՀՀ ՔՕ 154.8 հոդվածով՝ (այլ անձի փոխարեն քվեարկելու վերաբերյալ անփութությամբ սուտ հայտարարություն տալու) նախատեսված պատժի մեղմացում։ Մասնավորապես՝ վերացնել նախատեսված մինչև 2 տարի ժամկետով ազատազրկումը, և սահմանել միայն տուգանք՝ նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրապատիկից երեքհարյուրապատիկի չափով:

Հիմնավորում – ՀՀ ՔՕ 154.8 հոդվածով սահմանված արարքների քրեականացումը խոչընդոտ է հանդիսանում իրավապահ մարմիններին քաղաքացիների կողմից վերոնշյալ հոդվածում նկարագրված հանացագործությունների մասին հնարավոր հաղորդումներ ներկայացնելուն։ Սա նաև կարող է որպես հոգեբանական ճնշում հանդիսանալ այն քաղաքացիների նկատմամբ, որոնք արձանագրել կամ տեղեկացել են հնարավոր խախտումների մասին։

3․ ՀՀ ՔՕ 154.9.1 հոդվածում (ընտրակաշառքի միջնորդություն) սահմանված պատժի խստացում՝ մասնավորապես վերացնել տուգանքի՝ նվազագույն աշխատավարձի հինգհարյուրապատիկից յոթհարյուրապատիկի չափով պատիժը, և սահմանել ազատազրկում՝ երեքից հինգ տարի ժամկետով:

4․ ՀՀ ՔՕ 154.9.2 հոդվածում (ընտրակաշառքի միջնորդություն պաշտոնեական դիրքը կամ պաշտոնից բխող հեղինակությունն օգտագործելով) սահմանված պատժի խստացում՝ մասնավորապես երկուսից հինգ տարի ժամկետով ազատազրկումը փոխարինել հինգից յոթ տարի ժամկետով, և տվյալ հանցանքը կատարած անձին զրկել որոշակի պաշտոններ զբաղեցնելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից առավելագույնը երեք տարի ժամկետով։

After the Velvet revolution that took place in Armenia, one of the principal and significant steps of the new government should be holding snap parliamentary elections which, however, have to be held through a modified and improved Electoral Code.

The RA citizen should not face illegalities and should not be pressured by administrative and financial levers on her/his way to realize their fundamental right–the right to elect. The further development of the Republic of Armenia depends on the free choice of the RA citizen. Thus, supporting the process of amending the RA Electoral Code initiated by the new government, taking into consideration the necessity of precisely operating electoral mechanisms, Free Democrats PP presents a package of proposals that will foster making the electoral process in the RA free, transparent and credible for every citizen of the RA and political power.

Free Democrats Party considers the change of the current electoral system a priority – to pass on to a simple proportional electoral system since during the 2017 parliamentary election the so-called rating system, alongside several issues, not only turned out to prevent holding free and fair elections, but also contributed to the transfer of political competition to the field of administrative levers and financial resources distorting the political picture of the election results.

Free Democrats Party proposes:

Article 77 of the RA Electoral Code formulate as follows: “Elections of the National Assembly are held by proportional electoral system, through a common list of political parties and political alliances from one multi-mandate constituency that encompasses the entire territory of the Republic.”
Part 1 of Article 83 of the RA Electoral Code formulate as follows: “Each party (party alliance) participating in elections nominates a national electoral list of candidates which may consist of two parts.”
Part 8 of Article 83 of the RA Electoral Code formulate as follows: “National electoral lists of a party (party alliance) are approved and nominated upon the decision of the permanent governing body of the party (upon the decision of the permanent governing bodies of member parties of an alliance). All the pages of national electoral lists are sealed and signed by an authorized person of a party (member parties of an alliance).”
Eliminate the barrier to form coalitions defined by the Electoral Code. Specifically, formulate Article 97 of the Electoral Code as follows: “Within six days after adopting the decision put forward by the 2^nd paragraph of the Part 1, Article 95 of the Electoral Code, any party, party alliance that has overcome electoral barriers may form a political coalition with other parties (party alliances) that have also overcome electoral barriers if the total number of their votes is sufficient for receiving 54 percent of the mandates and they have come to an agreement on the candidate for the prime minister.”
The formulation in Part 2, Article 141 of the RA Electoral Code stating that “in case of parties – 6, and in case of party alliance – 8 percent” replace by “in case of parties – 5, and in case of party alliance – 7 percent.”
In Part 6, Article 19 of the RA Electoral Code, clarify the statement on providing services or promising goods to charity or voters on a gratuitous or privileged condition. Specifically, prohibit candidates, parties that participate in elections, personally or on behalf of them or in any other way to give (promise) the voters in a gratuitous or privileged conditions money, food, securities, goods or provide (promise) services not only during the pre-election campaign, before and after the voting day, but since the official election day announced by the CEC. Also, add the following formulation: “In case of proceedings described by Article 19.6 of the RA Electoral Code, the CEC cancels the registration of the candidate involved on the electoral list of parties (party alliances), and the given candidate is later deprived of the right to be nominated for regular (snap) elections prescribed by the Electoral Code.”
Remove Part 14 of Article 144 included in the trnasitional and final provisions of the RA Electoral which sets out gender ratio in the national electoral list of each of a political party, party alliance and member parties of an alliance and enforce Part 4, Article 83 of the RA Electoral Code, which defines a ratio of 70/30 per cent for each gender included in the national electoral list.
To exclude double voting it is necessary to exercise the mechanism of stamping the voter’s finger into ink.
Establish a single server for registering voter data which, in parallel with operating technical devices located in electoral precincts, will give an opportunity to exclude double voting.
Cooperating with all relevant bodies clear the electoral lists as much as possible.
Reserve the responsibility of formulating electoral commissions to the State, members of commission being public servants, e.g., employees of the RA Police, Ministry of Emergency Situations, etc. Thus, the government also undertakes the political responsibility for conducting as well as maintaining free and fair electoral processes at the level of commissions.

To exclude electoral bribes, use of administrative resources as well as serving of possible charity to get a vote, we also propose to amend the RA Criminal Code – categorizing such crimes as serious ones, toughening the election process as well as the size of penalty intended against electoral bribes that cast a shadow over election results.

We propose:

Toughen the punishment defined by Article 154 of the RA Criminal Code (violation of voting confidentiality), in particular, eliminate the penalty in the amount of five hundred to seven hundred minimum salaries and establish imprisonment for a term of at least five years.
Mitigate the punishment (negligently giving a false statement on voting instead of another person) put forward by Article 154.8 of the RA Criminal Code. Specifically, eliminate imprisonment planned for up to 2 years and only establish a penalty in the amount of two hundred to three hundred minimal salaries.

Justification – Criminalization of the acts defined by Article 154.8 of the Criminal Code prevents the law enforcement agencies from getting possible reports from the citizens on the crimes described in the above mentioned article. This can also be a psychological pressure on those citizens who have reported or have learned about such violations.

Toughen the punishment defined by Article 154 9.1 of the RA Criminal Code, in particular, eliminate the penalty in the amount of five hundred to seven hundred minimum salaries and establish imprisonment for a term of three to five years.
Toughen the punishment (using the authority derived from the position or election bribe mediation in official position) defined by Article 154 9.2 of the RA Criminal Code, in particular, replacing the imprisonment of three to five years by a term of five to seven years, and depriving the person who has committed the given crime of the right to hold certain positions or engage in certain activities for a maximum of a three-year term.

Find us on

Ազատ Դեմոկրատների առաջարկները ՀՀ Ընտրական օրենսգրքում և ՀՀ Քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու վերաբերյալ

Տարածել

YOU MIGHT ALSO LIKE

Տարածել

YOU MIGHT ALSO LIKE